Дали сте странска работничка или работник во Словенија? Во Сојузот на слободни синдикати на Словенија (ЗССС) сакаме да ви помогнеме и да ви ги претставиме вашите права и обврски.
Единствена дозвола
Државјаните на трети земји за престој и работа во Република Словенија имаат потреба од единствена дозвола, која ја издава управната единица. Заводот за вработување дава согласност кон единствената дозвола. Постојат и работни дозволи за сезонска работа во земјоделството, до 90 дена во календарска година.
Единствената дозвола им овозможува на странците од трети земји влез во Словенија, престој, вработување и работа. Постапката е поедноставена: сè на едно место на управната единица. Барањето го поднесувате во најблиската управна единица, каде ја добивате дозволата.
Вработување со дозвола за престој
Странците со дозвола за привремен престој која не е издадена за работа, самовработување или вршење дејност – на пример, по основ на спојување на семејството, студии или други причини – може да се вработат врз основа на информативен лист. Работодавачот мора да објави слободно работно место на Заводот. Ако нема соодветни кандидати меѓу евидентираните невработени, се издава информативен лист со сите услови за вработување. Управната единица потоа го издава дозволениот престој и правото на пристап до пазарот на труд.
Објава за слободно работно место
За поголемиот дел работни места важи т.н. контрола на пазарот на трудот – Заводот проверува дали постојат други соодветни кандидати. Препорачливо е и сами да проверите пред поднесување барање за дозвола или промена на работодавач.
За одредени професии контролата не важи. Овие професии ги утврдува министерот за труд во консултација со синдикатите и работодавачите, двапати годишно. Во моментов тоа се: заварувач, возач на тешки камиони и влечни возила, алатничар, стругар, електроинсталатер, ѕидар, тесар, готвач, електромеханичар, стручњак за продажба на ИКТ производи и услуги, развивач и аналитичар на софтвер и апликации, како и стручњак за бази на податоци и компјутерски мрежи.
Како можам да го сменам работодавачот?
Промената на работодавачот се уредува во која било управна единица додека дозволата за престој важи. Треба да доставите нов договор за вработување и изјава за сместување од новиот работодавач. Доколку ја имате, како потврда за живеалиште можете да ја приложите и постоечкото.
Пред да прифатите нова работа, проверете дали работодавачот е на списокот на лоши работодавачи. Барањето можете да го поднесете сами – не плаќајте посредници. Ако некој друг поднесува наместо вас, секогаш проверете дали барањето навистина е поднесено.
Проверете и дали сте пријавени во здравствено осигурување (внесете го вашиот ЕМБГ / EMŠO број на веб-страницата на ZZZS – Zavod za zdravstveno zavarovanje Slovenije.
Доколку ви е потребна помош со постапката, обратете се на: Info точка за странци – Завод за вработување (+386 1 330 81 20, info-tocka@ess.gov.si) или на Info канцеларија на ЗССС (+386 1 430 91 75, Marko.Tanasic@sindikat-zsss.si).
Кога и како можам да го прекинам работниот однос?
Работниот однос може да се прекине со редовен отказ со отказен рок, со итен отказ или со спогодба со работодавачот. Законскиот отказен рок е најмалку 15 дена до една година работа, 30 дена по една година, а најмногу 60 дена. За отказ во пробен период рокот е 7 дена.
Што ако ја изгубам работата?
Ако сте биле вработени најмалку 10 месеци во последните две години, или сте под 30 години и сте работеле најмалку 6 месеци, може во рок од 30 дена по престанокот на вработувањето да се пријавите во Заводот за вработување и да добиете надоместок. Ова важи ако не сте ја изгубиле работата по ваша вина.
Надоместокот се исплаќа:
- најмалку 2 месеци (за 6 месеци работа);
- најмалку 3 месеци (за 10 месеци работа)
и изнесува 70–130 % од просечната месечна плата во последните 8 месеци. За лица под 30 години без 10 месеци работа, основата се пресметува од последните 5 месеци. Обврзните придонеси ги плаќа Заводот. Пред истекот на надоместокот мора да најдете нов работодавач и да почнете постапка за промена.
Еднакви права за странските работници
Како странска работничка или работник имате исти работнички права како и домашните. Најважни се правото на соодветна плата (најмалку минимална), безбедни и здрави услови за работа, социјално и здравствено осигурување, одмор, пауза, годишен одмор, синдикално организирање и застапување.
Пред да настанат проблеми
Препорачуваме да се заштитите така што ќе ги чувате сите докази: комуникација со работодавачот, договори, платни ливчиња, евиденции за работа, фотографии од работното место, контакти од колеги. При појава на проблеми веднаш обратете се во синдикат, инфо точка за странци или Инспекторатот за труд.
Каде да побарате помош и информации?
- Сојуз на слободни синдикати на Словенија (ЗССС)
✔ Информирање и советување
✔ Стручна и правна помош (за членови)
✔ Застапување на права
Контакт лице: Марко Танасиќ, стручeн соработник за миграции, работни односи и проектна работа
Тел.: +386 1 430 91 75
E-mail: Marko.Tanasic@sindikat-zsss.si
Веб: www.zsss.si
- Info точка за странци
Информации, советување и помош за вработување и работа на странци
Телефон: +386 (0)1 330 81 20
E-mail: info-tocka@ess.gov.si
Работно време:
– пон., вт., чет.: 8.00–15.00
– сре.: 8.00–17.00
– пет.: 8.00–13.00
